De factuur van Stichting Reprorecht: moet ik die betalen?

Artikel van MKB belangen. Zie ook de website van MKB belangen

Iedere ondernemer krijgt hem ieder jaar binnen: de factuur van de Stichting Reprorecht voor de kopieën die je zou maken van “auteursrechtelijk beschermd materiaal”.

Maar wáárom eigenlijk? En is het wel terecht? Wat kan je er eigenlijk tegen doen?

Op het oog lijkt het simpel: ieder bedrijf dat een kopieerapparaat of een scanner in huis heeft, wordt zondermeer geacht dat apparaat te gebruiken om kopieën te maken van artikelen of pagina’s uit kranten, tijdschriften, boeken etc. U krijgt ieder jaar een aanslag voor het aantal kopieën waarvan men denkt dat u die maakt.

Nu hebben wij ook een scanner op kantoor staan. Ik ben iedereen eens gaan vragen hoe vaak dit eigenlijk bij ons gebeurt. Het antwoord laat zich raden: nooit. De scanner wordt alleen gebruikt om contracten te scannen, of bijvoorbeeld personeelsgegevens voor het digitale dossier. Nog nóóit heeft iemand bij ons op kantoor de krant of een tijdschrift op de scanner gelegd. Toch zijn wij deze maand aangeslagen voor €36,22 (2015 achteraf en 2016 vooruit) door de Stichting Reprorecht.

Wij kopiëren dus nóóit iets uit de krant, een tijdschrift of een boek. Daarmee zijn we dus volgens de Stichting Reprorecht een uitzondering, want zij beschrijven het op hun website alsof het de normaalste zaak van de wereld is:

Ieder bedrijf gebruikt informatie

Vrijwel alle bedrijven maken kopieën uit kranten, tijdschriften, boeken, en digitale versies daarvan. Bijvoorbeeld:

• In het vakblad van uw branche staat een belangrijk artikel. U scant het en zet het voor uw medewerkers op het intranet.
• U vindt een boeiend artikel en bewaart het even op uw computer om het later te lezen.
• Een interessant stuk ter voorbereiding op de volgende vergadering; even scannen/kopiëren om aan uw collega’s te mailen/geven.
• Een artikel uit de krant over samenwerken op de werkvloer. U mailt een scan ervan naar de afdeling.

Dat kopiëren gebeurt dus niet alleen met een fotokopieerapparaat, maar steeds vaker ook digitaal (scannen, e-mailen, printen of opslaan op een computer of intern netwerk). Voor de meeste bedrijven hoort dit bij de dagelijkse praktijk. Van kapsalon tot tandartspraktijk en van schildersbedrijf tot softwareontwikkelaar: zonder informatie is er geen kennis, geen ontwikkeling, geen inspiratie, geen zicht op de markt, geen groei. Kortom: het delen van informatie is cruciaal binnen de onderneming.

Bekruipt u hetzelfde gevoel? Dat deze tekst minstens tien jaar geleden geschreven is? Een artikel uit de krant scannen en het vervolgens emailen? Wie doet dát nou nog?

Een paar feiten op een rij van de wereld waar we anno 2016 in leven:

• Mensen lezen nieuws op internet, vaak via hun telefoon. Het delen van een nieuwsbericht gebeurt dus via het delen van een link.
• Iedere online nieuwsmedium (praktisch alles dus) moedigt het delen van berichten juist aan! Daar zijn al die knoppen voor Facebook, Twitter, Email etc. namelijk voor. Daarmee trekken ze méér mensen naar de site, en daar zitten tegenwoordig de adverteerders. Het laten delen van artikelen is dus juist cruciaal voor de uitgevers in de huidige wereld.
• De oplage van papieren media daalt. Deze week werd bekend dat de oplages van de landelijke dagbladen met 3,9 procent zijn gedaald in het laatste kwartaal. Daarmee neemt de statistische kans dat iemand überhaupt een krant heeft om onder het kopieerapparaat te leggen dus steeds verder af.

De aanname dat mensen papieren artikelen zouden kopiëren of scannen is dus hopeloos achterhaald.

Stichting Reprorecht zegt op haar website dat het zij de aanslag baseren op “onafhankelijk onderzoek”, dat is uitgevoerd door Onderzoeksbureau Veldkamp. De vraag rijst hoe lang geleden dat onderzoek dan heeft plaatsgevonden. De eigen website is hier vaag over, en op internet is alleen te vinden dat dit voor het laatst in 2003 zou zijn geweest.

Dus, wij vroegen dit aan de Stichting Reprorecht zelf. De persoon die ons te woord stond, kon geen antwoord geven en raadde aan onze vragen schriftelijk in te dienen. Dit hebben wij gedaan, en wij wachten nog op het antwoord op (ondermeer) de volgende vragen:

• Hoe lang geleden is het kopieergebruik door ondernemers voor het laatst onderzocht?
• De afgelopen jaren kregen wij de jaarfactuur steeds achteraf. Waarom is 2016 nu ineens vooraf gefactureerd?
• Hoeveel geld wordt er eigenlijk jaarlijks opgehaald bij het MKB (tot 20 werknemers)?
• Hoeveel ondernemers maken er succesvol bezwaar tegen de aanslag?

De conclusie is in ieder geval dat de kans praktisch nihil is dat de ondernemer van vandaag iets verschuldigd is aan de Stichting Reprorecht. Deze hele heffing komt uit het Stenen Tijdperk, heeft niets te maken met de praktijk van vandaag en zou onmiddellijk afgeschaft moeten worden.

Is er dan niets aan te doen? Jawel, u kunt bezwaar maken tegen deze heffing. Op de factuur staan inloggegevens waarmee op de website van Stichting Reprorecht kunt aangeven dat u geen kopieën maakt. Voor ons kon dat niet meer: zodra je betaald hebt, is deze mogelijkheid namelijk weg. Op de factuur staat ook: “Nadat u de factuur hebt voldaan is restitutie in beginsel niet mogelijk”.

Wij willen graag weten wat het kopieergedrag van de ondernemers van Nederland nu écht is. Maar ook of er massaal bezwaar wordt gemaakt, óf dat de jaarlijkse factuur maar gewoon betaald wordt. Doe mee met ons onderzoek en help ons om bezwaar te maken tegen de manier waarop deze heffing wordt opgelegd!